HAYKODEP (Hayvan Koruma Departmanı) için yazdığım  ve HAYKODEP web sitesindeki ilk  yayınlanan yazım…

İnsanlarla hayvanların davranış özellikleri birbirinden farklı olmasına rağmen ;insanoğlu kızdığı, sinirlendiği, darıldığı zaman karşısındaki kişiye çeşitli hayvan isimleriyle hitap ediyor.

Örneğin; çok bilinen, arkadaşımız olarak adına şarkı bestelenen ve  nerdeyse başlı başına efsane  olan bir küfürün içindeki eşek ve babasının  insanla ne alakası olduğunu bir türlü kestiremediğim bir durum çıkıyor ortaya. Adama kızmışsın, sinirlenmişsin belki de kavga ediyorsun ama bu insanlığa hizmet eden yararlı hayvanı olaya neden dahil ediyorsun? Kızdığın insanın hangi davranışı eşek ile paralellik sağlıyor?

Bazen kızmakta yetmiyor.. Sevindiğimiz, hayret ettiğimiz, çok keyifli anlarımızda,  bazen kendi evladımıza bile bu küfürü ediveriyoruz. Güzelim eşek  hayatımızın olur olmaz anlarında hep yanıbaşımızda, hatta  çoğu kez eşeği suya gönderiyoruz gelmesini beklerken birilerini bir güzel dövüyoruz. Bunu da tehdit olarak her zaman etrafımızdakilere savuruyoruz. Galiba artık bir an önce eşeğe sudan çabucak dönmesini öğretmeliyiz.

İnsanla çok özdeşleşen bir hayvanımız daha var. Hani şu güçlü, kuvvetli olan. Bazı karikatürlerde “secret” kitabını okuduğu iddia edilen. Evet, ta kendisi Öküz. Sözlük anlamı  “çift sürmekte, kağnı çekmekte kullanılan, etinden yararlanılan, iğdiş edilmiş erkek sığır” olan çok faydalı hayvanımız. Mecazi anlamına bakarsak  “bön, görgüsüz, kaba, anlayışsız, yeteneksiz kimse”.

Bir kaç kişiye sordum. Öküz deyince aklınıza ne geliyor diye. Maalesef mecazi anlamı sözlük anlamının çok önüne çıkmış. Bu çok faydalı hayvanımız genellikle kadınları kızdırmış, üzmüş erkekler için model olmuş durumda. Secret’i okuması da onu kurtaramamış.

Köpekler içinde benzeri durum mevcut. Birine kızdık mı onu  köpek diye sıfatlandırırız. Olaya köpeğin babasını da dahil ederiz.  Oysa köpekler ne kadar sadık, ne kadar dost, ne sevecen , ne kadar koruyucu canlılardır. Bir yanda köylerde koyunlarımızı, ineklerimizi, bağımızı, bahçelerimizi emanet ettiğimiz, şehirlerde evlerimizi koruyan, uyuşturucu belasıyla mücadelede en büyük yardımcılarımız, karda hasta sedyelerini çeken, görmeyenlere göz olan, depremde enkaz altında canlı ararken kendisinden medet umduğumuz köpeklerimiz ve  diğer yanda kimbilir neyine kızdığımız belki de hiç bir işe yaramayan bir insanı bu hayvana benzetmek. Bu da insan oğlunun  yetersiz kaldığı noktalardan biri olsa  gerek.

Bazı hayvanların sevimlilikleri bile göze batıyor. Birinin davranışlarından hoşlanmıyor muyuz? Hemen maymunlaşma, şebekleşme deriz. Çirkin birini gördük mü , fare suratlı deriz. Oysa incelediğimiz zaman farenin çok güzel , ahenkli ,sevimli bir yüzü var. Öyle olmasa efsane çizgi kahramanlardan biri olabilir miydi?

Hayvanlar alemi güzellikler ve doğallıkla dolu. Onlar çoğunlukla iç güdüleriyle hareket ettikleri için ancak kendilerini koruma veya yaşama amaçlı karşısındaki canlıya zarar verebiliyorlar. Böyle hayvanlarla,  üstün yaratılmış ve zeka denen silahı olan insanların  birbirleriyle benzerlik göstermeyen ve alakasız davranışları veya dış görünüş özellikleri sebebiyle bilinçsizce  yapılan benzetmeler ne kadar çelişkili.

Kim bilebilir ki?  Belki onlar da kendi aralarında davranış bozuklukları sebebiyle bizleri kendileriyle eşleştiriyorlardır.  Birbirlerine kızdılar mı kim bilir hangimizi kendilerine benzetiyorlar? Belki sadece kızdıklarına “insan” diye bağırıyorlardır. Hani bizim birbirimize “hayvan” diye bağırdığımız gibi…

Bunu sanırım öğrenemeyeceğiz…

Oya ENGİN, 06 Haziran 2013